ၾသဂုတ္လ- ၁၉ ရက္၊ ၂၀၁၃
M-Media
မူရင္းဆုိဒ္-THE IRISH TIMES
ဘာသာျပန္ဆိုသူ – ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
အမုန္းတရား ႏွင့္ အက်ဥ္းအၾကပ္
ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ အျခားမြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ အစြန္းေရာက္ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕မွ လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒျဖင့္ အမုန္းတရားမီးေမႊးေနျခင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးမႈိင္းတုိက္မႈ၌ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။
(ဓာတ္ပံု – စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္အ၀င္ရိွ စစ္ေဆးေရးဂိတ္တစ္ခု ) Photograph: Tom Farrell
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ၿမိဳ႕ေတာ္ရိွ ဌာနဆိုင္ရာအေဆာက္အဦးမ်ားကို အသာထားဘိဦး။ ေနာက္ဆံုးက်န္ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္ကြက္သို႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ သြားလာသူအားလံုးကို ရပ္တန္႕စစ္ေဆးရန္ စစ္ေဆးေရးဂိတ္တစ္ခု ျပဳလုပ္ထားသည္။ ေအာင္မဂၤလာရပ္ကြက္ႏွင့္ မီတာတစ္ရာေက်ာ္မွ်သာကြာေ၀းေသာ ၄င္းေနရာအနီးတစ္၀ိုက္တြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား ေနပူႀကဲႀကဲေအာက္၌ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲထိုင္ေနၾကသည္။ ယင္းရပ္ကြက္မွာ လူဦးေရ ၇၀၀၀ ခန္႕ရိွ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္အမ်ားစုေနထိုင္ၾကသည့္ ရပ္၀န္းျဖစ္ၿပီး ၄င္းတို႕သည္ ယမန္ႏွစ္အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိတ္ေလွာင္ကန္႕သတ္ျခင္း ခံေနၾကရ၏။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ယမန္ႏွစ္ ဇြန္ႏွင့္ေအာက္တိုဘာလမ်ား၌ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အၾကား ပဋိပကၡျဖစ္လာေအာင္ ရည္ရြယ္ဖန္တီးမႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ လူမ်ားစုျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕က တစ္ဖက္သတ္အမုန္းပြားမႈျဖင့္ လူနည္းစု ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအေပၚ ပစ္မွတ္ထားခဲ့ၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕သည္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္းမွ ပစ္ပယ္ခံရၿပီး၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လ၌ အာဏာရယူခဲ့ေသာ စစ္တပ္တစ္ပိုင္းအရပ္သားတစ္ပိုင္းလက္ထက္၏ေနာက္မွာလည္း လြတ္ေျမာက္ျခင္းလမ္းစဟူ၍ မေတြ႕ရသေလာက္ပင္။ ဤႏွစ္အတြင္း ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကားအၾကမ္းဖက္မႈရိွလာခဲ့ရာမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအျခားေဒသမ်ားထံ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာခဲ့သည္။ ယခုေသာ္ ျမန္မာ့လူဦးေရပမာဏ၏ ၅ % မွ်ရိွေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္သည့္ အျခားမြတ္စ္လင္မ္တို႕ကိုပါ ပစ္မွတ္ထား ဦးတည္လာၾကေတာ့၏။
ေဒသခံရိုဟင္ဂ်ာအေရးလႈပ္ရွားသူႏွင့္စကားျပန္ျဖစ္ေသာ ဦးေအာင္၀င္း(၅၇ ႏွစ္)သည္ပင္လွ်င္ စစ္ေရးဂိတ္အား ေက်ာ္ျဖတ္ရန္ စိတ္မကူးရဲသည့္အေျခအေန၌ ရိွေနသည္။ လမ္းမေပၚ ျဖတ္ထြက္မလာႏိုင္ေသာ္လည္း မီတာအနည္းငယ္ ကြာေ၀းေသာေနရာမွ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းျဖင့္ေတာ့ ေျပာၾကားႏိုင္ခဲ့သည္။
“ ဘယ္သူမဆို ဒီေနရာကေန အျပင္ထြက္လိုယင္ က်ပ္ေငြ တစ္ေသာင္းခြဲ ေပးရတယ္။ အ၀င္အထြက္ အသြားအျပန္ တစ္ႀကိမ္အတြက္ သူတို႕က ေငြသံုးေသာင္းယူၾကတယ္။ လမ္းခရီးအသြားအျပန္ကိုလည္း ၂ နာရီထဲ အခ်ိန္ေပးတယ္။ ေဆး၀ါးကုသခံယူေရးကိုလည္း ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႕သတ္ထားၾကပါတယ္ ” ဟု သူမွ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ ယမန္ႏွစ္ ဇြန္လက စတင္ခဲ့တာေပါ့ဗ်ာ။ စစ္ေတြၿမိဳ႕ခံမဟုတ္တဲ့ သူစိမ္းေတြနဲ႕အတူ ရခိုင္အစြန္းေရာက္ေတြ ေရာက္လာၾကတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာရြာေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတယ္။ ရြာေပါင္း ၁၃ ရြာ ဖ်က္ဆီးခံရၿပီး လူ ၁၀၀ ထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ခံလိုက္ရပါတယ္ ” ဟုလည္း ေျပာျပပါသည္။
ဦးေအာင္၀င္း၏ေနအိမ္သည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ဟိုတယ္ႀကီး၏ေနာက္တြင္ တည္ရိွသည္။ ၄င္းႏွင့္ အနည္းငယ္ကြာေ၀းေသာေနရာ ရခိုင္ျပည္နယ္ျပတိုက္အနီးတြင္ ၁၈၅၉ ခုႏွစ္က တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ၿမိဳ႕၏ ဂုဏ္ေဆာင္ ဂ်ာေမ့ဗလီႀကီး ရိွေန၏။ သုိ႕ေသာ္ ၄င္း၏ေျမေပၚတြင္ ၿခံဳႏြယ္ျမက္ပင္မ်ား ဖံုးလႊမ္းေနပါသည္။ ပင္မ၀င္ေပါက္အား ရခိုင္လူမ်ဳိးပိုင္ အေအးႏွင့္မုန္႕ဆိုင္မ်ားျဖင့္ ပိတ္ကာဖြင့္လွစ္ထားၾကသည္။ ေဘး၀င္ေပါက္ကိုကား ရိုင္ဖယ္ေသနတ္ကိုင္ ရဲႏွစ္ဦးမွ ပိတ္ဆို႕ထားသည္။ လမ္းေအာက္ဖက္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ယခုႏွစ္တြင္ အိမ္ရွင္အျဖစ္လက္ခံက်င္းပမည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွအားကစားၿပိဳင္ပြဲ ကားခ်ပ္ႀကီးကို စိုက္ထူထားေလသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ပိတ္ဆို႕ခံထားခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္မ်ားကို တစ္ဖက္သတ္ ေၾကျငာသည့္အတြက္ အမည္ဆိုးႏွင့္ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။ လာမည့္ႏွစ္တြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားအသင္းဥကၠဌအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရန္အေၾကာင္းျဖင့္ ျပန္လည္မ်က္ႏွာပန္းလွခဲ့သည္။
“ျမန္မာ့ေႏြဦး” ဟု သံုးႏႈန္းႏိုင္အံ့ေသာအေရးသည္ အရွိန္ျဖင့္ ဆက္လိွမ့္ေနပါသည္။ ဦးသိန္းစိန္သည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၄၉ ႏွစ္တာကာလအတြင္း ၾကားျဖတ္အစိုးရမဟုတ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ပထမဆံုးအရပ္သားသမၼတျဖစ္လာခဲ့သည္။
ထိုႏွစ္တြင္ ၁၅ ႏွစ္မွ် ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ထိန္းသိမ္းခံရေသာ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုၿပီးေနာက္၊ လြန္ခဲ့သည့္ ဧၿပီလ၌ ေဒၚစုၾကည္၏ NLD ပါတီအား ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲသုိ႕ ၀င္ေရာက္ခြင့္ျပဳခဲ့သျဖင့္ ဦးသိန္းစိန္မွာ နာမည္ေကာင္းရလာခဲ့သည္။ ယခုေသာ္ ေဒၚစုၾကည္မွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ဦး ႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးတည္ၿငိမ္ေရးေကာ္မတီ၏ဥကၠဌ ျဖစ္ေနေပၿပီ။
ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားျခင္း
သို႕ရာတြင္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လံုးရိွ ဦးသိန္းစိန္၏ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အာဏာပိုင္မ်ား (တနည္း) ပမာဏတစ္ရပ္အထိေနရာရယူထားေသာ စစ္အရာရိွေဟာင္းမ်ားမွာ စစ္တပ္၏ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္၌ ရိွေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ျဖင့္ သူ၏ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရး ႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီမွ အမတ္ေနရာ ၇၅ % အထက္ ရရိွခဲ့ေသာ္လည္း ထုိေရြးေကာက္ပြဲကို မရိုးသားမႈအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာမွ ရႈျမင္ထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ရြာေပါင္း ၈၅၀၀၀ ေက်ာ္ရိွသည္တြင္ အမ်ားစုမွာ ဆင္းရဲတြင္းနက္သထက္နက္ေနသည္။ ႏွစ္မ်ားစြာကပင္ စစ္တပ္ႏွင့္ ၄င္း၏ စီးပြားေရး ခရိုနီမ်ားမွ လက္လႊတ္စံပယ္လယ္ေျမသိမ္းဆည္းျခင္းမ်ား ရိွခဲ့ၿပီး ျပန္လည္အစားေပးစီမံမႈမွာ မဆိုစေလာက္မွ်သာ ရိွေသးသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းသို႕ သြားေရာက္ခြင့္ေတာင္းခံရာတြင္ အစိုးရပိုင္းထံမွ “ သူတုိ႕ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာ မဟုတ္ဘူး၊ ဘဂၤါလီေတြျဖစ္တယ္ ” ဟု ရုန္႕ရင္းခါးသည္းစြာ ေျပာဆိုမႈမ်ားကိုလည္း ႀကံဳဆံုရ၏။ ၄င္းက အျပန္အလွန္တင္းမာမႈအရိွန္ျမင့္မားလာျခင္း၏တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ပါ၀င္ေနသည္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္ရခိုင္မ်ားစြာတို႕၏အျမင္၌ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို ၄င္းတို႕၏အစၥလာမ္ယံုၾကည္ခ်က္ႏွင့္သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ားေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွ ၀င္ေရာက္လာသည့္ မ်ဳိးဆက္အခ်ဳိ႕၏အႏြယ္မ်ားအျဖစ္ သေဘာထားလ်က္ရိွသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကၽြမ္းက်င္သူႏွင့္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူတစ္ဦးျဖစ္ေသာ အဘူ သြာေဟးမွ “ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀၀ ကတည္းက ရိွခဲ့ၾကတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲေတြ႕ရတဲ့ ၈ ရာစုေခတ္ ေက်ာက္စာေတြမွာ သက္ေသအေထာက္အထားအျဖစ္ ေတြ႕ရၿပီးျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီေတြ႕ရိွခ်က္အရ ရိုဟင္ဂ်ာဘာသာစကားဟာ ယေန႕ရခိုင္ဘာသာစကား နဲ႕ ၁၀၀ % ကြဲျပားခဲ့ပါတယ္ ” ဟု ေျပာျပသည္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသားဥပေဒက ရိုဟင္ဂ်ာတို႕အား ႏိုင္ငံမဲ့ဌာနီမဲ့ အျဖစ္ ဖန္တီးခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕သည္ မိမိတို႕ၿမိဳ႕ရြာမ်ားမွ ခရီးထြက္လိုလွ်င္ ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရသည္။ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ မရိွၾက။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုလွ်င္ ကေလး ၂ ဦးသာ ယူခြင့္သတ္မွတ္ခံရသည္။ ၁၉၇၈ ႏွင့္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္အတြင္း စစ္တပ္ကျပဳလုပ္ေသာ စစ္ဆင္ေရးမ်ားေၾကာင့္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ား သံုးသိန္း၊ ထိုင္းနယ္စပ္တြင္ တစ္သိန္းခန္႕ ရိွေနၾက၏။ ဘဂၤါလီဟူသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံတြင္း ေမြးဖြားႀကီးျပင္းဆင္းသက္လာသူမ်ားကို အစဥ္အလာအရ ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သည္ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ကို ေလွငယ္ေလးျဖင့္ အသက္စြန္႕ျဖတ္သန္းလာသူမ်ားကို ေနရပ္ျပန္ပို႕ေလ့သာရိွသည္။ ယမန္ႏွစ္ အဓိကရုဏ္းျဖစ္စဥ္ကာလအတြင္း မိမိႏိုင္ငံအတြင္း ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္လာမည့္ ဒုကၡသည္မ်ားအား လက္ခံရန္အေနအထား မရိွေတာ့ေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမွ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ကုလားတန္ျမစ္ ႏွင့္ ဘာရြန္ဂါကၽြန္းသို႕ ဦးတည္ေသာ စစ္ေတြၿမိဳ႕ျပင္ဆင္ေျခဖံုးေဒသမ်ားသို႕ သြားလွ်င္ ၀ါးႏွင့္ျပည္တြင္း ပရိေဘာဂတို႕ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ UNHCR တံဆိပ္ပါ ယာယီတဲမ်ားကို တန္းစီၿပီး ေတြရသည္။
မိုးရြာသြန္းမႈေၾကာင့္ ရႊံ႕ဗြက္ေျမျပင္ျဖစ္ေနေသာ စက္ရံုစုစခန္းတြင္ အိမ္ေထာင္စု ၁၅၀ ခန္႕ကို စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ အေနအထားမ်ားျဖင့္ ေတြ႕ျမင္ရသည္။ ညစ္ပတ္ေသာေနရာမ်ား၏ေနရိပ္ေအာက္တြင္ လူႀကီးမ်ားကထိုင္ေနၾကၿပီး အသံတစီစီကေလးငယ္မ်ားက ၀န္းရံေနၾကသည္။
ယမန္နွစ္ေႏြရာသီ၌ အၾကမ္းဖက္ပထမလႈိင္းလံုး ပြင့္အံခဲ့သည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္၏ ေမာင္းခလုတ္မွာ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕မွ အသက္ ၂၇ ႏွစ္အရြယ္ ရခိုင္အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကို ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသားသံုးဦးက ရက္စက္စြာ မုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္ဟူေသာ စြဲခ်က္ျဖစ္သည္။
အျခားတစ္ၿမိဳ႕တြင္ ခရီးသည္တင္ကားတစ္စီးကို ရခိုင္လူရမ္းကားတစ္စုမွ ရပ္တန္႕ေစၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာခရီးသည္ ၁၀ ဦးကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းမွာ ဇြန္လ ၃ ရက္ ျဖစ္၏။ တစ္ပတ္အၾကာ စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႕ အၾကမ္းဖက္မီးရႈိ႕ျခင္းမ်ား ကူးစက္ျဖစ္ပြားသည္။ ဦးသိန္းစိန္အာဏာရၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အေရးေပၚအေျခအေနအျဖစ္ေၾကျငာၿပီး စစ္တပ္ျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေစခဲ့သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ဒုတိယအၾကမ္းဖက္လိႈင္းမွာ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္ပိုင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕ႏွင့္ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈမျပဳရန္ သတိေပးစာမ်ား၊ ပိုစတာမ်ားကို ျပည္နယ္အတြင္း ျဖန္႕ေ၀ခဲ့ေၾကာင္း နယ္စည္းမျခားဆရာ၀န္မ်ားက ဆိုသည္။ ထိုစဥ္က လူေပါင္း ၁၉၂ ဦးေသဆံုးၿပီး တစ္သိန္းေလးေသာင္းခန္႕မွာ အိုးအိမ္မဲ့မ်ားအျဖစ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခံလုိက္ရသည္။
မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးမႈိင္းတိုက္မႈအမ်ားစုမွာ ၉၆၉ အမည္ရိွ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္တြဲလ်က္ ရိွေနသည္။ ဗုဒၶဂုဏ္ေတာ္ ၉ ပါး၊ ဓမၼဂုဏ္ေတာ္ ၆ ပါး ႏွင့္ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ၉ ပါးကို အစြဲျပဳၿပီး အမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းလႈပ္ရွားမႈ၏ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ဆရာေတာ္ ၀ီရသူသည္ မႏ ၱေလးၿမိဳ႕တြင္ ေျခကုပ္ယူထား၏။ သူ၏ တို႕မီးရႈိ႕မီးေဟာေျပာခ်က္မ်ားေၾကာင့္ မီဒီယာေလာကမွ သူ႕အား ျမန္မာဘင္လာဒင္ဟု ကင္ပြန္းတပ္ထားၾကသည္။ စစ္ေတြရိွ ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ အျခားေဒသရိွမြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ႏိုင္ငံတကာအေထာက္အပ့ံမ်ား ခံစားရယူလိုသည့္အတြက္ မိမိတို႕၏အိမ္မ်ားကို မိမိတို႕ကိုယ္တိုင္မီးရႈိ႕ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟု ထည့္သြင္းေဟာၾကားလ်က္ရိွသည္။
မတ္လက အြန္လိုင္းဗီဒီယိုတစ္ခုတြင္ သူမွ ဤသို႕ေသာစကားမ်ားဆိုခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္ “ ဒီမြတ္စ္လင္မ္ဆိုးေတြ ဒို႕အေပၚ လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးလာယင္ ဒို႕ဘာသာတရားကို လြတ္လပ္စြာက်င့္သံုးခြင့္ ရေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး။ ဒီအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြက ဒို႕ႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းက ေျမေတြ၊ ပစၥည္းေတြကို ၀ယ္ေနၾကတာ။ အဲ့ဒီေငြေတြကိုသံုးၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးေတြကို အရယူေနၾကတယ္ ” ။
သို႕ေသာ္ ဤႏွစ္အၾကမ္းဖက္ျဖစ္စဥ္က တိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ မထင္မွတ္ဘဲျဖစ္ေပၚျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ရွမ္းျပည္နယ္တစ္၀ိုက္အေျခအေနမ်ားက ၫႊန္းျပလ်က္ရိွသည္။
ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္မႈမ်ား
မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈ၏ေနာက္ ေလးရက္အၾကာတြင္ ကုလသမဂၢအေထြအေထြအတြင္းေရးမွဴး၏ ျမနမာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပးအရာရိွ ဗီေဂ်း နမ္ဘီးယား က မြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ ပစ္မွတ္ထားေနသည္မွာ အလြန္ရွင္းလင္းလွေၾကာင္း၊ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားသည္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လွေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား တင္းမာမႈ ႀကီးထြားက်ယ္ျပန္႕ေအာင္ မိႈင္းတိုက္ေနသည္မွာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံတည္းမဟုတ္၊ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ အင္ဒိုနီးရွား ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္လည္း အလားတူျဖစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေဟာင္း ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ဦးေက်ာ္မင္းက ဆိုသည္။
“ ႏိုင္ငံေတာ္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ အႏ ၱရာယ္တစ္ခုဘဲလို႕ ၉၆၉ အဖြဲ႕ေတြက ဆိုၾကတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား နဲ႕ မေလးရွားႏိုင္ငံေတြဟာ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အခုဆိုယင္ ၉၀ % က မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္နဲ႕ မီးေမႊးမိႈင္းတိုက္ေနၾကပါတယ္ ”။
သို႕ေသာ္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္သမွ် ၉၆၉ အား ေထာက္ခံေနၾကသူ မဟုတ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ႏွင့္ အျခားမြတ္စ္လင္မ္တို႕အေပၚ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားမွာ ႏိုင္ငံေရးကစားကြက္ျဖစ္ေၾကာင္း သိျမင္သူလည္း မနည္းလွေပ။
၉၆၉ ဆန္႕က်င္သူ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးပ႑၀ံသ က “ ဗုဒၶဘုရားရွင္အေနနဲ႕ မတူကြဲျပားတဲ့အျခားဘာသာ၀င္ေတြကို ဆန္႕က်င္ဖို႕ သြန္သင္ေဟာေျပာခဲ့တာမ်ဳိး အလ်ဥ္းမရိွခဲ့ပါဘူး။ မြန္ျပည္နယ္မွာေဟာေျပာတဲ့ ၉၆၉ ဒီဗီဒီတရားေခြေပါင္း သံုးေသာင္းေလာက္ကို ရန္ကုန္မွာ ျဖန္႕ေ၀ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေလာက္ႀကီးမားတဲ့ပမာဏအထိျဖန္႕ခ်ိႏိုင္ဖို႕ သူတို႕မွာ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရိွေနေၾကာင္း ဒါဟာ ထင္ရွားတဲ့သာဓကျဖစ္တယ္။ သူတို႕ကို ေငြအင္အားနဲ႕လွ်ဳိ႕၀ွက္ ေထာက္ပံ့ေနသူေတြက စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းေတြနဲ႕စီးပြားေရးမွာ အလြမ္းသင့္ေနၾကတဲ့ ခရိုနီေတြ ဒါမွမဟုတ္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးလမ္းေၾကာင္းကိုၿဖိဳဖ်က္လိုတဲ့ အမာခံစစ္အင္အားစုေတြ စသျဖင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွပါတယ္ ” ဟု မိန္႕ၾကားေၾကာင္း ဇြန္လထုတ္ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း ႏွင့္ ၄င္း၏ ၀က္ဘ္ဆိုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပရန္ သတ္မွတ္ထားေသာ္လည္း မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈအားျဖင့္ အတိုက္အခံဒီမိုကေရစီအုပ္စုတုိ႕မွ ကိုယ္က်ဳိးရွာမည္ကို မ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕က စိုးရိမ္လ်က္ရိွသည္။
“ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ catch-22 ဆိုတဲ့ အေျခအေနမွာေရာက္ေနတယ္။ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈအားလံုးကုိ သူမအေနနဲ႕ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ရႈတ္ခ်သြားယင္ လူမ်ားစုဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈဆံုးရံႈးလက္လႊတ္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႕မေလ်ာ္ညီတဲ့ ကေလးႏွစ္ဦးသာယူေရးမူ၀ါဒလုိ ကိစၥမ်ဳိး အနည္းမွ်သာ ေျပာဆိုျခင္းျဖစ္တယ္ ” ဟု ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ၇ ႏွစ္အက်ဥ္းက်ခဲ့သူ ဦးေက်ာ္မင္းက ေျပာျပ၏။
လက္ရိွအေနအထား၌ စစ္ေတြတစ္ၿမိဳ႕တည္းမွာပင္ အၾကမ္းဖက္မႈထပ္မံျဖစ္ပြားဦးမည့္ နိမိတ္လကၡဏာမ်ား ေပၚလြင္ေနပါသည္။
THE IRISH TIMES
http://www.irishtimes.com/news/world/asia-pacific/burmese-buddhists-turn-on-muslim-minority-1.1497966
( ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုထားျခင္းျဖစ္သည္ )